Meclis yeni yasama periyoduna başlıyor. Gündemde anayasa çalışmaları, 9. Yargı Paketi ve Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi üzere geçen devirden kalan düzenlemeler de var.
TBMM Genel Kurulu iki aylık tatilin akabinde bu hafta yasama faaliyetlerine tekrar başlayacak.
Meclis Genel Kurulu 29 Temmuz’daki birleşiminden sonra yaz aylarında tatile girmişti. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın hitabı ve TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu için 15 ve 16 Ağustos’ta gerçekleştirdiği iki inanılmaz oturumun akabinde Meclis 28. Periyot 3. Yasama Yılı’na 1 Ekim Salı günü başlayacak.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un açılış konuşmasının akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Genel Kurul’a hitap edecek.
Yeni anayasada ilerleme olabilecek mi?
28. yasama döneminde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile iktidar partisinin gündemindeki en değerli başlıklardan birisi yeni anayasa çalışmaları olacak.
Kurtulmuş’un daha evvel yaptığı anayasa tiplerini yenilemesi ve sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve niyet kuruluşlarından yeni anayasaya ait görüş ve tekliflerini alması beklenirken, AKP kümesinin da Meclis’te kümesi bulunan siyasi partileri ziyaret edebileceği belirtiliyor.
Ancak TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilgili yaz aylarında düzenlenen inanılmaz oturumda yaşanan arbede ile muhalefet partilerinin iktidara evvel mevcut anayasaya uyma daveti yapması sonrasında bu çalışmalardan somut bir sonuç çıkması şimdilik beklenmiyor.
Meclis açılmadan anayasa ile ilgili tartışmaları alevlendiren gelişme ise Cumhur İttifakı’nın küçük ortaklarından Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun “Anayasa’nın dördüncü hususuna karşıyız” formundaki açıklamaları olmuştu.
Kurtulmuş, Rusya dönüşü uçakta yaptığı açıklamada anayasa çalışmaları konusunda Ekim ayından başlayan bir yıllık bir takvim oluşturduklarını söyleyerek, bu kapsamda hukuk topluluğu, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, kooperatifler, KOBİ ve esnaf örgütleri, endüstriciler, öğrenciler, emekliler üzere toplumun farklı kümeleriyle muhakkak aralıklarla bir ortaya geleceklerini kaydetti.
9. Yargı Paketi de gündemde
TBMM’nin yeni periyodunda evvelki yasama yılından kalan tekliflerle ilgili gelişmeler de dikkatle takip edilecek. Genel Kurul’un yeni yasama periyoduna birinci olarak yarım kalan tekliflerle devam etmesi bekleniyor.
Bu çerçevede Genel Kurul’da görüşmelerine başlanan ve birtakım unsurları kabul edilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi birinci gündeme gelebilecek tekliflerden.
Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi’nin 22 unsurluk birinci kısmı Genel Kurul’da oylanarak kabul edilirken, eğitimcilerin büyük reaksiyonunu çeken teklifin görüşmeleri yarım bırakılarak yeni yasama yılına ertelenmişti.
Önceki periyotta kurullardaki görüşmeleri tamamlanıp kabul edilen 9. Yargı Paketi ile Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Kanun Teklifinin Genel Şura görüşmelerine ise başlanamamıştı. Bu tekliflere de yeni periyotta devam edilecek.
9. Yargı Paketi ile gündeme gelen “etki ajanlığı maddesi” olarak bilinen düzenleme Meclis tatile girmeden evvel tartışma yaratmıştı. Bu hususun yargı paketinin içine yine dahil edilip edilmeyeceği yeni devrin kıymetli gündem unsurlarından biri olacak.
Bu ortada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yargı paketinden bağımsız olarak Ekim ayında Yargı Islahatı Strateji Belgesi’ni açıklaması bekleniyor.
TBMM’yi yeni devirde bekleyen bir öteki mesai ise iç tüzük ile ilgili olabilir. Meclis İç Tüzüğü’nün yenilenmesi bir müddettir konuşulan bir bahisti. TBMM Lideri Kurtulmuş’un Meclis çalışmalarına başlayınca parti kümeleriyle müzakere ederek bu mevzuyu gündeme taşıması kelam konusu olabilir.
Ekonomi değerli gündem maddesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni periyottaki en değerli gündem başlıklarından birisi de iktisat olacak.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan 3 Ekim’de Plan ve Bütçe Komitesi’nde sunum yapacak. Sunumda son ekonomik gelişmeleri kıymetlendirecek olan Karahan’ın yüksek enflasyon, global gelişmeler ve para siyaseti ile ilgili son durumu aktarması bekleniyor.
Meclis’in bu yasama periyodundaki bir öbür iktisat başlığı ise 2025 yılı bütçesi olacak. Bütçenin Ekim ayı ortalarında Meclis’e sunulması öngörülüyor. Gerek Plan ve Bütçe Kurulu gerekse Genel Kurul’daki bütçe görüşmelerinin sert geçeceği iddia ediliyor.
Öte yandan Meclis’in açılmasıyla birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı iktisat programı kapsamında kayıt dışılıkla uğraş üzere alanlarda yeni tekliflerin sunulması da bekleniyor.
Geçen devir komitede görüşülen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda değişiklik teklifinin yeni periyotta görüşmelerine başlanması planlanıyor.
Yapay zeka kurulu kurulacak mı?
Meclis’in yeni devrinde yapay zeka ile ilgili araştırma komitesi kurulması da planlamalar ortasında.
Komisyonda yapay zeka programlarının geldiği son nokta, programların güvenirliği, şeffaflık prensibine uygun hareket edip etmediği, ferdî bilgilerin korunmasına ait tedbirlerin alınması ve kullanıcılara karşı sorumluluk üstlenmesi üzere başlıklarda çalışmaların yapılması planlanıyor.
Komisyonu’nun kurulma fikri TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı ve AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman tarafından açıklanmıştı. Yayman, Google yetkililerinin sunum yaptığı toplantıda “Yapay zeka konusunda Meclis’te bir araştırma kurulu kurulmasıyla ilgili çalışmalar var” diye konuşmuştu.
Öte yandan Dijital Mecralar Kurulu’nun da çalışmalarını sürdürmesi bekleniyor. AKP hükümeti, Hamas Siyasi Ofis Şefi İsmail Haniye’nin öldürülmesi ile ilgili paylaşımları engellediği gerekçesiyle Ağustos ayında Instagram’ı kapatmış, lakin yüksek ticari kayıplar ve gelen reaksiyonlar nedeniyle 10 gün sonra yine açmıştı.
Dijital Mecralar Komitesi’nin yeni periyotta hazırlıkları bir müddettir devam eden Dijital Telif yasasını çalışmaya devam etmesi bekleniyor. Bu yasa ile içerik üreten kişi, kurum ve kuruluşların telif haklarının müdafaa altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor.
Meclis’te yeni kümeler kurulur mu?
TBMM’nin yeni yasama periyodunda siyasetteki sıcak gündem de değerli yer tutarken, küçük partilerin yeni kümeler kurup kurmadığı yakından takip edilecek.
DEVA ve Gelecek Partisi 14 Mayıs 2023 seçimlerinin akabinde Meclis’te ortak küme kurmak için görüşmeler yürütmüş fakat sonuç alınamamıştı. Bunun üzerine Gelecek Partisi ile Saadet Partisi, Saadet ismi altında bir küme kurmuştu.
Meclis yaz tatilinde iken Gelecek ile DEVA ortasında birleşme görüşmeleri yapılırken, başkanlar Ahmet Davutoğlu ile Ali Babacan da bir ortaya gelmişti. Lakin en son Davutoğlu “DEVA şu yahut bu modelde birleşmeye şimdi hazır değil” derken, iki partinin ortak küme kurmasına ise kapıyı açık bıraktı.
Yeni devirde Meclis’teki sandalye aritmetiğinin değişip değişmeyeceği de bir öbür sıcak gündem konusu olacak.
TBMM’deki son sandalye dağılımına nazaran AKP’nin 266, MHP’nin 50, HÜDA PAR’ın ise dört milletvekili bulunuyor. Münasebetiyle toplam 593 sandalyeli Meclis’te Cumhur İttifakı’nın oyları 320’yi buluyor.
Öte yandan muhalefet cephesinde ise durum şöyle: CHP’nin sandalye sayısı şu an 128.
DEM Parti ise 57 milletvekiline sahip.
Geçmiş devirde Millet İttifakı’nda yer alan fakat 28 Mayıs’taki ikinci çeşit sonrası kopan YETERLİ Parti’nin son kayıplarının akabinde 30 milletvekili bulunuyor.
DEVA’nın 15, Gelecek Partisi ve Saadet Partisinin ortak kümesinin ise 20 sandalyesi var.
Şu anda bir partiden olmayan sekiz bağımsız milletvekili de bulunurken, mahallî seçimde AKP ile ittifaka gitmeyen Tekrar Refah Partisi’nin ise dört vekili var.
Demokrat Parti’nin üç, Türkiye Personel Partisi’nin üç, Demokratik Bölgeler Partisi’nin iki, Emek Partisi’nin iki, Demokratik Sol Parti’nin de bir milletvekili bulunuyor.