ANKARA (İGFA) – Sofralarımızın vazgeçilmez besinlerinden olan zeytin ve zeytinyağı üretimi sırasında ortaya çıkan atıkların kıymetlendirilmesi ve etraf problemlerine yol açmaması için Tarım ve Orman Bakanlığı kolları sıvadı.
Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü, zeytinyağı üretiminde ortaya çıkan zeytin karasuyunun tarımda kıymetlendirilmesi için proje geliştirdi.
Dünya zeytin üretiminin yaklaşık yüzde 95’i Akdeniz ülkelerinde gerçekleştiriliyor. Türkiye, zeytin üreticisi ülkeler içinde 4. sırada bulunuyor. Zeytin ve zeytinyağı üretimi sırasında çıkan atıklar çevresel meselelere yol açabiliyor.
ÇEVREYE TESİRLERİ YILLARDIR TARTIŞILIYOR
Özellikle zeytinyağı üretimi sonucu ortaya çıkan ve “zeytin karasuyu” olarak isimlendirilen atık suyun çevresel tesirleri yıllardır tartışılıyor. Karasu sorununun tahliline yönelik yapılan çalışmaların ekonomik uygulanabilirliği ile ilgili karşılaşılan sıkıntılar bu sorunun tahlili ile ilgili yeni yaklaşımların geliştirilmesine yönelik arayışları artırıyor.
Karasu, içeriği ve ölçüsü düşünüldüğünde yalnızca bir atık değil birebir vakitte bir yan eser olarak da isimlendiriliyor.
Karasu, içerdiği yüksek ölçüdeki fenolik bileşikler, yüksek kimyasal oksijen gereksinimi (KOİ) ve yüksek biyolojik oksijen muhtaçlığı (BOİ) nedeni ile etraf sorunu oluşturan bir atık olarak biliniyor. Bu içeriği sebebiyle karasuyun etraf ortamına hiçbir muamele (iyileştirme) yapılmadan verilmesi insan, hayvan ve sulu ortamlarda önemli sıhhat meseleleri oluşturabiliyor.
Zeytin karasuyunun arıtımı ile katma pahası yüksek elde edilen eserin tarımda kullanım imkanlarının incelenmesi emeliyle Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün “Zeytin Karasuyunun Farklı Tekniklerle Toksik Özelliklerinin Giderilmesi ve Tarımda Kullanım İmkanlarının Araştırılması” Projesi başlatıldı.
Programa alınan projeyle üç fazlı ekstraksiyon usulü ile elde edilen ham karasu, fizikokimyasal ön arıtımın akabinde iki farklı metot kullanılarak fenol bileşiklerinin, biyolojik ve kimyasal oksijen muhtaçlığının azaltılması hedefleniyor. Ön arıtım için 4 farklı kimyasal arıtım tekniği denenecek. Ayrıyeten elde edilen sonuçlara nazaran, kimyasal sistemler ve biyosorpsiyon metodunun kombine olarak kullanımı da denenecek.
SERADA YETİŞTİRİLEN MARULDA DENENECEK
Farklı usuller ile arıtılmış karasu örnekleri ve arıtım süreci yapılmamış ham karasu çeşitli dozlarda serada yetiştirilen marul bitkisine uygulanacak. Böylelikle randıman üzerine olan tesirleri belirlenecek ve birbirleri ile karşılaştırılacak. Marul bitkisinin randımanının arttırılmasında en yüksek oranda tesir eden karasu örneği ve uygulama dozu belirlenecektir.
Proje sonunda zeytin karasuyundan katma bedeli yüksek bir bitki besin unsuru elde edilecek ve bu unsurun tarımda kullanımı araştırılarak, bununla ilgili teknolojilerin geliştirilmesi sağlanacak.
Proje çalışmaları 2023 yılında başlayacak ve sonuçları ilgili ünitelerle paylaşılacak.